صورت سود و زیان (Income Statement) گزارشی است که میزان درآمدها، هزینه‌ها و همچنین سود یا زیان نهایی در پایان دوره مالی را بر اساس فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی شرکت‌ها نمایش می‌دهد. این صورت مالی همچنین با عنوان صورت درآمد و هزینه نیز شناخته می‌شود. صورت سود و زیان جزو اصلی‌ترین صورت‌های مالی در حسابداری است که اطلاعات مهمی را در اختیار تصمیم‌گیرندگان قرار می‌دهد. 

در این مقاله، به بررسی مراحل تهیه گزارش سود و زیان، از جمله روش‌های تهیه صورت سود و زیان، صورت سود و زیان تلفیقی و جامع، و همچنین نحوه استفاده از نرم‌افزار سپیدار برای تهیه این صورت مالی پرداخته خواهد شد.

صورت سود و زیان چیست؟

صورت سود و زیان، سندی است که به بررسی میزان سود یا زیان یک واحد تجاری در یک دوره زمانی مشخص می‌پردازد. این گزارش، مقایسه‌ای میان درآمدها و هزینه‌های شرکت در طول دوره مالی به عمل می‌آورد و وضعیت مالی واحد تجاری را از نظر سوددهی یا زیان‌دهی نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، این صورت مالی می‌تواند به مدیران، سرمایه‌گذاران، و سایر ذینفعان کمک کند تا عملکرد مالی شرکت را ارزیابی کنند.

مهم‌ترین اقلام موجود در صورت سود و زیان شامل موارد زیر است:

درآمدها (Revenues):
این مبلغ نمایانگر پولی است که شرکت از طریق فروش کالا یا ارائه خدمات به دست می‌آورد. درآمدها ممکن است شامل فروش محصولات، خدمات و یا سایر منابع کسب درآمد مانند بهره، اجاره یا سرمایه‌گذاری‌ها باشد.

هزینه‌ها (Expenses):
هزینه‌ها به تمامی مبالغی اطلاق می‌شود که برای تولید و ارائه محصولات و خدمات لازم است. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های تولید، هزینه‌های بازاریابی، حقوق و دستمزد کارکنان، هزینه‌های اجاره، هزینه‌های مالیاتی و سایر هزینه‌های عملیاتی شرکت می‌شود.

سود ناخالص (Gross Profit):
سود ناخالص از کسر هزینه‌های مستقیم تولید یا خرید کالا از درآمدهای حاصل از فروش به دست می‌آید. این شاخص به‌طور دقیق نشان‌دهنده میزان سود شرکت از فعالیت‌های تولیدی یا فروش محصول است و هیچ‌گونه هزینه‌های عملیاتی و مالی را در نظر نمی‌گیرد.

هزینه‌های عملیاتی (Operating Expenses):
هزینه‌های عملیاتی به مخارجی اطلاق می‌شود که برای مدیریت و اداره شرکت در طول دوره مالی صرف می‌شود. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های اداری، هزینه‌های بازاریابی، هزینه‌های فروش، و سایر مخارج مرتبط با عملیات روزمره شرکت هستند.

سود یا زیان عملیاتی (Operating Income):
سود یا زیان عملیاتی به‌دست آمده از جمع سود ناخالص و کسر هزینه‌های عملیاتی است. این مقدار نشان‌دهنده سود یا زیان شرکت در فعالیت‌های عادی و اصلی کسب‌وکار بدون در نظر گرفتن عوامل غیرعملیاتی مانند سودهای حاصل از فروش دارایی‌ها یا هزینه‌های غیرعملیاتی است.

سود یا زیان قبل از مالیات (Income Before Taxes):
این مقدار نشان‌دهنده سود یا زیان کل شرکت قبل از کسر مالیات است. این رقم می‌تواند شامل درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی مانند سودهای سرمایه‌گذاری یا هزینه‌های مالی باشد.

مالیات (Income Taxes):
این بخش شامل مبلغ مالیاتی است که شرکت باید طبق قوانین مالیاتی به دولت پرداخت کند. مالیات‌ها معمولاً به‌طور مستقیم بر اساس سود قبل از مالیات محاسبه می‌شوند.

سود یا زیان نهایی (Net Income):
سود یا زیان نهایی، همان‌طور که از نامش پیداست، نمایانگر نتیجه نهایی فعالیت‌های تجاری در دوره مالی است. این مبلغ حاصل از کسر مالیات از سود یا زیان قبل از مالیات است و نشان‌دهنده میزان سود خالص یا زیان خالص شرکت در پایان دوره مالی است. این معیار به‌عنوان مهم‌ترین شاخص برای ارزیابی عملکرد مالی شرکت در نظر گرفته می‌شود.

صورت سود و زیان برای شرکت‌ها ابزار حیاتی است تا نه تنها عملکرد گذشته خود را ارزیابی کنند، بلکه برای آینده نیز تصمیمات مالی و استراتژیک بهتری اتخاذ کنند.

صورت سود و زیان بر اساس اصول حسابداری تعهدی تهیه می‌شود. این بدان معناست که درآمدها و هزینه‌ها در زمانی شناسایی می‌شوند که به واقعیت اقتصادی تحقق یافته باشند و نه زمانی که وجه نقد دریافت یا پرداخت می‌شود. در واقع، درآمدها زمانی در صورت سود و زیان ثبت می‌شوند که از لحاظ عملیاتی محقق شده باشند، نه تنها هنگامی که وجه نقد به حساب شرکت واریز می‌شود. به عبارت ساده‌تر، درآمد باید از نظر اقتصادی به دست آید تا در گزارش سود و زیان لحاظ شود.

همچنین هزینه‌ها زمانی شناسایی می‌شوند که به واقع پرداخت شده باشند یا باید پرداخت شوند. این هزینه‌ها ممکن است مربوط به دوره‌های گذشته باشند یا به هزینه‌هایی که برای آینده نیاز به پرداخت دارند، تعلق داشته باشند. بنابراین، در حسابداری تعهدی، هزینه‌ها به‌طور مستقل از پرداخت وجه نقد شناسایی می‌شوند.

در محاسبه سود و زیان، نکته دیگری که اهمیت دارد این است که سود سهام پرداختی به سهامداران عادی به‌عنوان هزینه در نظر گرفته نمی‌شود و نیز درآمد حاصل از صدور سهام به‌عنوان درآمد در صورت سود و زیان ثبت نمی‌شود. این‌گونه مبادلات بین مؤسسه و مالکان (سهامداران) به‌طور جداگانه در گزارش حقوق صاحبان سهام نمایش داده می‌شود. به این ترتیب، اثرات عملیات مالی که مستقیماً به سهامداران مربوط می‌شود، در گزارش سود و زیان منعکس نمی‌شود و در قسمت خاص خود در صورت‌های مالی مرتبط به حقوق صاحبان سهام نمایش داده می‌شود.

صورت سود و زیان ابزاری است که به‌طور دقیق میزان سود یا زیان یک شرکت را در پایان سال مالی مشخص می‌کند. این صورت مالی به‌طور معمول در پایان هر سال مالی منتشر می‌شود تا به سهامداران و سایر ذینفعان اطلاع دهد که شرکت در چه وضعیتی از نظر سودآوری قرار دارد. از طریق این گزارش، شرکت‌ها می‌توانند اطلاعاتی درباره میزان فروش، هزینه‌ها و سایر اطلاعات مهم اقتصادی خود را در اختیار ذینفعان قرار دهند. با این توضیحات، حالا بهتر است نگاهی دقیق‌تر به مراحل تهیه صورت سود و زیان و فرمول‌های آن بیندازیم.

مراحل تهیه صورت سود و زیان

صورت سود و زیان را می‌توان به دو روش اصلی تهیه کرد: روش یک مرحله‌ای و روش چند مرحله‌ای.

. 1تهیه صورت سود و زیان به روش یک مرحله‌ای

در روش یک مرحله‌ای، تمام درآمدها و هزینه‌ها به‌صورت جداگانه در زیر یکدیگر آورده می‌شوند. به این صورت که ابتدا تمام درآمدها در یک بخش و سپس تمام هزینه‌ها در بخش دیگر درج می‌شوند. در نهایت، تفاضل میان مجموع درآمدها و مجموع هزینه‌ها نشان‌دهنده سود یا زیان قبل از کسر مالیات خواهد بود. این روش بیشتر برای شرکت‌های کوچک و متوسط کاربرد دارد که در آن‌ها تفکیک دقیق‌تر میان انواع مختلف درآمد و هزینه‌ها لازم نیست.

ساختار گزارش سود و زیان به روش یک مرحله‌ای به شرح زیر است:

• درآمدها (تمامی منابع درآمدی شرکت)
• هزینه‌ها (تمامی هزینه‌های شرکت)
• تفاضل درآمدها و هزینه‌ها = سود یا زیان قبل از مالیات

. 2تهیه صورت سود و زیان به روش چند مرحله‌ای

در روش چند مرحله‌ای، گزارش سود و زیان از دقت بیشتری برخوردار است و مراحل مختلف آن تفکیک‌شده‌تر از روش یک مرحله‌ای است. در این روش ابتدا درآمدهای عملیاتی به‌طور جداگانه از سایر درآمدها گزارش می‌شوند. سپس هزینه‌های عملیاتی که به تولید و ارائه خدمات مرتبط هستند در بخش بعدی آورده می‌شوند. پس از کسر هزینه‌های عملیاتی از درآمدهای عملیاتی، سود یا زیان عملیاتی (ناویژه) محاسبه می‌شود.

در مرحله بعد، درآمدهای غیرعملیاتی (مثل سود حاصل از فروش دارایی‌ها یا سرمایه‌گذاری‌ها) و هزینه‌های غیرعملیاتی (مثل هزینه‌های مالی و سایر هزینه‌ها) به‌طور جداگانه گزارش می‌شوند. در نهایت، تفاضل میان سود یا زیان عملیاتی و درآمد و هزینه‌های غیرعملیاتی، سود یا زیان قبل از کسر مالیات را تعیین می‌کند.

ساختار گزارش سود و زیان به روش چند مرحله‌ای به این شکل است:

• درآمدهای عملیاتی: شامل فروش کالا یا ارائه خدمات
• هزینه‌های عملیاتی: هزینه‌هایی که به‌طور مستقیم با تولید و ارائه خدمات مرتبط هستند
• سود یا زیان عملیاتی: حاصل تفاضل درآمدهای عملیاتی و هزینه‌های عملیاتی
• درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی: درآمدهایی که مرتبط با عملیات اصلی نیستند و هزینه‌هایی که از عملیات غیرمرتبط ناشی می‌شوند
• سود یا زیان قبل از مالیات: حاصل جمع سود یا زیان عملیاتی و درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی

روش چند مرحله‌ای در مقایسه با روش یک مرحله‌ای، جزئیات بیشتری را در اختیار مدیران و سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد و کمک می‌کند تا تحلیل دقیق‌تری از ساختار مالی شرکت به‌دست آید. این روش برای شرکت‌های بزرگ و پیچیده‌تر که دارای فعالیت‌های متنوع هستند مناسب‌تر است.

تفاوت‌های عمده بین روش‌های یک مرحله‌ای و چند مرحله‌ای

دقت و جزئیات: روش چند مرحله‌ای دقیق‌تر است و جزئیات بیشتری از فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی شرکت ارائه می‌دهد.

کاربرد: روش یک مرحله‌ای ساده‌تر و مناسب برای شرکت‌های کوچک‌تر است، در حالی‌که روش چند مرحله‌ای برای شرکت‌های بزرگ و پیچیده با فعالیت‌های مختلف مناسب‌تر است.

خوانایی: روش یک مرحله‌ای به‌خاطر سادگی آن، برای فهم سریع‌تر و گزارش‌دهی به سهامداران عمومی مناسب‌تر است، اما در روش چند مرحله‌ای، تحلیل‌های دقیق‌تری از فعالیت‌های مختلف شرکت امکان‌پذیر است.

فرمول سود و زیان در حسابداری به‌طور ساده نشان‌دهنده تفاوت بین درآمدها و هزینه‌ها در یک دوره مالی است. این فرمول به‌طور کلی می‌تواند به‌صورت زیر بیان شود:

فرمول کلی سود و زیان:

فرمول سود:

[درآمدهای دوره مالی−هزینه‌های دوره مالی=سود دوره مالی]

اگر درآمدها بیشتر از هزینه‌ها باشند، شرکت در این دوره مالی سود خواهد داشت.

فرمول زیان:

[هزینه‌های دوره مالی−درآمدهای دوره مالی=زیان دوره مالی]

اگر هزینه‌ها بیشتر از درآمدها باشند، شرکت در این دوره مالی زیان خواهد داشت.

توضیحات بیشتر:

درآمدهای دوره مالی: این شامل تمام مبالغی است که شرکت از فعالیت‌های تجاری خود (مانند فروش کالا یا ارائه خدمات) به‌دست می‌آورد.

هزینه‌های دوره مالی: این شامل تمام هزینه‌هایی است که شرکت برای تولید کالا یا ارائه خدمات و همچنین هزینه‌های عمومی، اداری و فروش می‌پردازد.

در صورتی که درآمدهای شرکت بیشتر از هزینه‌ها باشد، نتیجه آن "سود" است و برعکس اگر هزینه‌ها بیشتر از درآمدها باشند، نتیجه آن "زیان" خواهد بود.

مثال:

فرض کنید یک شرکت در یک دوره مالی خاص ۱۰۰ میلیون تومان درآمد داشته و هزینه‌های آن ۸۰ میلیون تومان بوده است. در این صورت، از فرمول بالا به‌دست می‌آید:

سود100,000,000−80,000,000=20,000,000 

بنابراین، شرکت ۲۰ میلیون تومان سود کرده است.

اما اگر هزینه‌ها ۱۲۰ میلیون تومان باشند و درآمد ۱۰۰ میلیون تومان باشد:

زیان120,000,000−100,000,000=20,000,000

در این حالت شرکت ۲۰ میلیون تومان زیان کرده است.

انواع سود حسابداری و فرمول سود و زیان

در حسابداری، انواع مختلفی از سود وجود دارد که در صورت سود و زیان گزارش می‌شوند. این سودها به‌طور کلی سه دسته اصلی دارند: سود ناخالص، سود عملیاتی، و سود خالص. در اینجا به معرفی این انواع سود و نحوه محاسبه آن‌ها می‌پردازیم.

. 1سود ناخالص (Gross Profit)

سود ناخالص نشان‌دهنده تفاوت بین درآمد حاصل از فروش کالا یا خدمات و هزینه‌های مربوط به تولید یا تهیه آن کالا یا خدمات است. این سود در ابتدا نشان می‌دهد که یک شرکت در تولید یا خرید کالاهای خود چقدر سودآور است، قبل از این که سایر هزینه‌های غیرمستقیم و عمومی از آن کسر شوند.

فرمول محاسبه سود ناخالص:

[سود ناخالص=میزان فروش کالا−هزینه تمام‌شده کالا]

توضیحات:

میزان فروش کالا: مجموع درآمدهای حاصل از فروش محصولات یا خدمات.

هزینه تمام‌شده کالا (COGS): هزینه‌های مربوط به تولید یا خرید کالاها، از جمله مواد اولیه، نیروی کار، و سایر هزینه‌های تولید.

. 2سود عملیاتی (Operating Profit)

سود عملیاتی، که گاهی اوقات به آن سود قبل از مالیات نیز گفته می‌شود، نشان‌دهنده سود شرکت از فعالیت‌های اصلی آن است. این سود از کسر هزینه‌های عملیاتی (از جمله هزینه‌های فروش، عمومی و اداری و استهلاک) از سود ناخالص به‌دست می‌آید.

فرمول محاسبه سود عملیاتی:

[سود عملیاتی=سود ناخالص−هزینه‌های عملیاتی]

که در آن، هزینه‌های عملیاتی شامل:

• هزینه‌های اداری و عمومی
• هزینه‌های فروش و بازاریابی
• هزینه استهلاک ساختمان و تجهیزات

. 3سود خالص (Net Profit)

سود خالص، که به آن سود نهایی نیز گفته می‌شود، در نهایت پس از کسر تمام هزینه‌ها و مالیات‌ها به‌دست می‌آید. این سود نشان‌دهنده عملکرد کلی شرکت است و نشان می‌دهد که آیا شرکت در پایان دوره مالی سودآور بوده یا زیان‌ده. در این مرحله، هزینه‌های غیرعملیاتی و درآمدهای غیرعملیاتی مانند سود بانکی یا زیان‌های غیرعملیاتی از سود عملیاتی کسر می‌شود.

فرمول محاسبه سود خالص:

[سود خالص=سود عملیاتی+درآمدهای غیرعملیاتی−هزینه‌های غیرعملیاتی−مالیات]

توضیحات:

درآمدهای غیرعملیاتی: درآمدهایی که از فعالیت‌های غیرمرتبط با عملیات اصلی شرکت به‌دست می‌آید، مانند سود بانکی یا درآمدهای سرمایه‌گذاری.

هزینه‌های غیرعملیاتی: هزینه‌هایی که به‌طور مستقیم به عملیات اصلی شرکت مربوط نیستند، مانند هزینه‌های مالی یا زیان‌های ناشی از سرمایه‌گذاری‌های ناموفق.

مالیات: مبلغ مالیاتی که شرکت باید بر اساس سود خود پرداخت کند.

صورت سود و زیان تلفیقی چیست؟

صورت سود و زیان تلفیقی به گزارشی گفته می‌شود که وضعیت مالی و عملکرد سود و زیان یک گروه شامل شرکت مادر و تمامی شرکت‌های زیرمجموعه آن را به‌طور همزمان نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، زمانی که شرکت مادر به همراه شرکت‌های تابعه خود در قالب یک گزارش مالی یکپارچه به نمایش گذاشته می‌شوند، این گزارش را صورت سود و زیان تلفیقی می‌نامند.

این صورت مالی تنها زمانی قابل ارائه است که شرکت مادر و زیرمجموعه‌های آن هرکدام شخصیت حقوقی جداگانه‌ای داشته باشند. استاندارد IFRS10 به‌عنوان مهم‌ترین راهنما برای تهیه صورت‌های مالی تلفیقی، به‌ویژه صورت سود و زیان تلفیقی، شناخته می‌شود. هدف اصلی این استاندارد تعیین اصول و قواعدی است که باید برای گزارش‌دهی سود و زیان شرکت مادر، که چندین شرکت فرعی تحت کنترل آن قرار دارند، رعایت شود.

در استاندارد IFRS10 نکات کلیدی متعددی مطرح می‌شود که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم. یکی از این نکات این است که صورت‌های مالی شرکت‌های مادر و فرعی باید در تاریخ یکسانی تهیه شوند. همچنین، هنگام تهیه صورت سود و زیان تلفیقی، باید از رویه‌های حسابداری مشابه استفاده کرد و در غیر این صورت، تعدیلات مناسب باید اعمال شوند. نکته دیگر این است که صورت‌های مالی شرکت‌های فرعی باید از تاریخ خریداری تا زمان فروش آن‌ها در صورت سود و زیان تلفیقی درج شوند.

علاوه بر این، باید توجه داشت که صورت‌های مالی برای شرکت‌های فرعی باید با زمان‌بندی یکسان و هم‌راستا با گزارش‌های مالی شرکت مادر تنظیم شود. برای آگاهی بیشتر در مورد تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی، مقالاتی همچون «تجزیه و تحلیل افقی صورت‌های مالی» و «تجزیه و تحلیل عمودی صورت‌های مالی» می‌تواند مفید واقع شوند.

اقلام صورت سود و زیان چیست؟

صورت سود و زیان به مجموعه‌ای از اطلاعات مالی گفته می‌شود که عملکرد مالی یک شرکت را در یک دوره زمانی خاص نشان می‌دهد. این صورت مالی شامل اقلام مختلفی است که هر کدام نشان‌دهنده یک بخش از فعالیت‌های مالی شرکت هستند. برای درک بهتر این صورت مالی، ضروری است که با مفهوم هر یک از اقلام آن آشنا شوید. در ادامه به معرفی مهم‌ترین اقلام صورت سود و زیان پرداخته می‌شود:

. 1درآمد یا میزان فروش در جدول صورت سود و زیان
درآمد فروش نشان‌دهنده مجموع عایدی شرکت از فروش محصولات یا خدمات است که در بخش بالایی صورت سود و زیان درج می‌شود. این درآمد، ناخالص است و هزینه‌های مرتبط با تولید کالا یا ارائه خدمات در آن لحاظ نمی‌شود. برخی شرکت‌ها ممکن است دارای انواع مختلفی از درآمد باشند که مجموع این درآمدها به عنوان کل درآمد در صورت سود و زیان نمایش داده می‌شود.

درآمد مربوط به فعالیت اصلی شرکت در این بخش ثبت می‌شود. برای درک بهتر این موضوع، می‌توان یک مثال زد: فرض کنید صاحب یک پمپ‌بنزین، درآمد اصلی خود را از فروش بنزین به دست می‌آورد، اما درآمد حاصل از فروش کالا در مغازه‌ای که در کنار پمپ‌بنزین دارد، به‌عنوان درآمد فرعی محسوب می‌شود.

. 2بهای تمام‌شده کالای فروش رفته یا هزینه‌های فروش
این بخش نشان‌دهنده هزینه‌های مربوط به تولید کالا یا ارائه خدمات است که در طول دوره حسابداری به فروش رفته‌اند. برای یک شرکت خرده‌فروشی، هزینه‌های فروش برابر است با مجموع موجودی کالا در ابتدای دوره به اضافه خرید کالا در طول دوره، منهای موجودی انتهایی دوره. بهای تمام‌شده کالای فروخته‌شده، نشان‌دهنده هزینه‌های مستقیم مرتبط با تولید و فروش محصولات است.

اگر شرکت فعالیت خدماتی داشته باشد، این بخش به‌عنوان هزینه فروش ثبت می‌شود. بهای تمام‌شده شامل هزینه‌های مختلفی مانند نیروی انسانی، مواد اولیه، سربار تولید و هزینه استهلاک می‌شود. در صورتی که شرکت تولیدی باشد، علاوه بر این هزینه‌ها، هزینه‌های دیگری مثل دستمزد مستقیم، مصرف مواد اولیه، استهلاک ماشین‌آلات، و سربار تولید نیز به این بخش افزوده می‌شود.

این اقلام تنها بخشی از صورت سود و زیان هستند و هر یک از آن‌ها به‌طور ویژه‌ای بر سود و زیان نهایی شرکت تأثیرگذار خواهند بود.

. 3سایر درآمدها در جدول سود و زیان
سایر درآمدها به درآمدهایی گفته می‌شود که از فعالیت‌های اصلی شرکت به دست نمی‌آید و بیشتر از فعالیت‌های فرعی آن ناشی می‌شود. برای مثال، درآمد حاصل از فروش کالا در یک مغازه که کنار پمپ‌بنزین قرار دارد، جزو سایر درآمدها محسوب می‌شود. همچنین، درآمدهایی نظیر سود سپرده‌های بانکی یا سود حاصل از فروش ارزهای خارجی نیز جزء درآمدهای فرعی به شمار می‌آیند.

. 4هزینه‌های توزیع و فروش در صورت سود و زیان
هزینه‌های توزیع و فروش مربوط به هزینه‌هایی است که به‌منظور رساندن کالاها یا خدمات از شرکت به مشتریان صرف می‌شود. این هزینه‌ها معمولاً شامل هزینه‌های بازاریابی، تبلیغات، حمل و نقل و هزینه‌های مرتبط با فروش محصول هستند. این گروه هزینه‌ها معمولاً برای جذب مشتریان و افزایش فروش صرف می‌شود و به طور مشترک در دسته‌ای به نام هزینه‌های توزیع و فروش قرار می‌گیرند.

. 5هزینه‌های اداری
هزینه‌های اداری شامل هزینه‌های مربوط به فعالیت‌های مدیریتی و پشتیبانی است که به‌طور مستقیم با تولید و عرضه کالا یا خدمات مرتبط نیستند. این هزینه‌ها عمدتاً شامل حقوق و دستمزد کارکنان غیر تولیدی، هزینه‌های عمومی مانند بیمه، مأموریت‌ها، و هزینه‌های مربوط به اداری و پشتیبانی می‌شود. هزینه استهلاک برخی دارایی‌ها مانند ساختمان‌های اداری نیز در این بخش لحاظ می‌شود، البته بسته به سیاست‌های شرکت، ممکن است متفاوت باشد.

نمونه‌هایی از هزینه‌های اداری شامل:

• حقوق و دستمزد مدیران اجرایی
• هزینه‌های حقوقی و حرفه‌ای
• استهلاک ساختمان‌های اداری
• اجاره دفترهای مورد استفاده برای مدیریت
• هزینه‌های بخش‌های مالی و منابع انسانی

. 6سایر هزینه‌ها
این دسته شامل هزینه‌هایی است که در دسته‌بندی‌های قبلی قرار نمی‌گیرند. کسب‌وکارها ممکن است هزینه‌هایی خاص به صنعت خود داشته باشند که در این بخش گنجانده می‌شوند. به عنوان مثال، هزینه‌های مربوط به تحقیق و توسعه (R&D)، توسعه فناوری، یا غرامت مبتنی بر سهام (Stock-Based Compensation یا SBC) از جمله این هزینه‌ها هستند. همچنین، در این بخش هزینه‌های ناشی از فروش سرمایه‌گذاری‌ها و اختلالات در ارزش دارایی‌ها نیز آورده می‌شود.

. 7هزینه‌های مالی
هزینه‌های مالی معمولاً شامل بهره‌هایی است که بر اساس وام‌های دریافتی یا اوراق قرضه پرداخت می‌شود. به عنوان مثال، اگر شرکتی وام با بهره 18 درصدی از بانک دریافت کرده باشد، مبلغ بهره پرداختی به‌عنوان هزینه مالی در صورت سود و زیان ثبت می‌شود.

. 8مالیات بر درآمد
مالیات بر درآمد، هزینه‌ای است که شرکت برای پرداخت مالیات به دولت باید در نظر بگیرد. این هزینه معمولاً از سه بخش اصلی تشکیل می‌شود:

• مالیات برآوردی ره‌های گذشته
• هزینه مالیات مبرای دوره فعلی
• مالیات برای دوعوق

. 9هزینه استهلاک در صورت سود و زیان
هزینه استهلاک به هزینه‌های غیرنقدی اطلاق می‌شود که در صورت سود و زیان ثبت می‌شود. این هزینه به کاهش ارزش دارایی‌های بلندمدت مانند تجهیزات، ساختمان‌ها، یا وسایل نقلیه در طول زمان اشاره دارد. این هزینه به‌منظور سازگاری با قوانین مالیاتی محاسبه می‌شود و به‌طور غیرمستقیم بر کاهش مالیات پرداختی تأثیر می‌گذارد. هرچند که این هزینه به‌صورت نقدی پرداخت نمی‌شود، اما برای محاسبه سود مشمول مالیات استفاده می‌شود.

هدف استفاده از صورتحساب سود وزیان چیست؟

هدف اصلی استفاده از صورتحساب سود و زیان، ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد مالی یک نهاد در طول یک دوره زمانی مشخص است. این صورت مالی اطلاعات حیاتی در مورد درآمدها و هزینه‌ها را ارائه می‌دهد و می‌تواند تحلیلگران و مدیران را در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و مالی یاری دهد. اقلام اصلی و مهم در این صورت مالی، شامل درآمدها و هزینه‌ها هستند. ارزیابی عملکرد یک نهاد از طریق صورت سود و زیان به دلایل مختلفی انجام می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:

• مقایسه تغییرات درآمد فروش در یک دوره زمانی با رشد کلی صنعت و بازار.
• تحلیل تغییرات حاشیه سود ناخالص و نحوه تاثیر آن بر سود خالص و ناخالص در طول دوره.
• بررسی افزایش یا کاهش سود خالص، سود عملیاتی و سود ناخالص در مقایسه با دوره‌های گذشته.
• مقایسه توان سودآوری یک واحد تجاری با سایر سازمان‌ها و شرکت‌های فعال در همان صنعت یا بخش مشابه.

موجودی کالا در صورت سود و زیان

موجودی کالا یکی از اقلام حیاتی در صورت سود و زیان است. این موجودی در مؤسسات بازرگانی، بخش عمده‌ای از دارایی‌ها را تشکیل می‌دهد و نقش مهمی در تعیین بهای تمام‌شده کالای فروش رفته دارد. موجودی کالا هم در ترازنامه به‌عنوان دارایی و هم در صورت سود و زیان به‌عنوان بخشی از بهای تمام‌شده کالای فروش رفته محاسبه می‌شود. به همین دلیل، اهمیت موجودی کالا در صورت سود و زیان به دلیل تاثیر مستقیم آن بر عملکرد مالی و سودآوری موسسه بسیار بالاست.

صورت سود و زیان جامع چیست؟

صورت سود و زیان جامع یکی از صورت‌های مالی کلیدی است که به طور جامع و دقیق تمامی درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده را به تفکیک اجزای تشکیل‌دهنده آن‌ها نمایش می‌دهد. این صورت مالی نه‌تنها شامل درآمدها و هزینه‌های تحقق‌یافته است، بلکه درآمدها و هزینه‌های تحقق‌نیافته را نیز در بر می‌گیرد. هدف از تهیه صورت سود و زیان جامع، ارائه کلیه درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده در یک دوره مالی است، به‌ویژه تمرکز بر هزینه‌های عملیاتی که در صورتحساب سود و زیان نشان داده می‌شود.

صورت سود و زیان جامع، همه درآمدها و هزینه‌ها را از جمله موارد تحقق‌نیافته و مواردی که هنوز محقق نشده‌اند، در بر می‌گیرد. اگر چه، در شرایطی که صورت سود و زیان تنها شامل سود یا زیان خالص دوره و تعدیلات سنواتی باشد، ارائه صورت سود و زیان جامع ضرورتی ندارد. در این موارد، باید یادداشتی در زیر صورت سود و زیان دوره قرار گیرد که عدم لزوم ارائۀ صورت سود و زیان جامع را توضیح دهد.

چون صورت سود و زیان جامع شامل تمام درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده است، چه تحقق‌یافته و چه تحقق‌نیافته، سود یا زیان خالص دوره به عنوان اولین قلم در صورت سود و زیان جامع نمایش داده می‌شود. این بدان معناست که صورت سود و زیان در حسابداری دوره، یکی از اقلام صورت سود و زیان جامع را به تفصیل نشان می‌دهد، در حالی که سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده به‌طور جداگانه در این صورت مالی آورده می‌شود.

این سایر درآمدها و هزینه‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

الف. درآمدها و هزینه‌های تحقق‌نیافته ناشی از تغییرات ارزش دارایی‌ها و بدهی‌هایی که به‌طور مداوم برای انجام عملیات نگهداری می‌شوند و طبق استانداردهای حسابداری مستقیماً به حقوق صاحبان سرمایه تعلق می‌گیرند. مثال‌هایی از این مورد شامل درآمدها و هزینه‌های ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود است.

ب. درآمدها و هزینه‌هایی که طبق استانداردهای حسابداری و قوانین آمره مستقیماً به حقوق صاحبان سرمایه تخصیص می‌یابند، مانند مابه‌التفاوت‌های حاصل از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی که در ماده 136 قانون محاسبات عمومی ذکر شده است.

سود یا زیان جامع سال شامل موارد مندرج در ردیف‌های الف و ب می‌شود. علاوه بر این، تعدیلات سنواتی که شامل آثار انباشته تغییرات در رویه‌های حسابداری و اصلاح اشتباهات است، در صورت لزوم از سود یا زیان جامع سال کم یا به آن اضافه می‌شود تا سود و زیان جامع شناسایی‌شده در بازه زمانی بین تاریخ صورت‌های مالی دوره قبل و پایان دوره مالی جاری مشخص گردد.

برای درک بهتر صورت سود و زیان جامع و کاربرد آن در تحلیل‌های مالی، مطالعه مقالات تکمیلی مانند تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی به زبان ساده می‌تواند مفید باشد.

تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان

تفاوت اصلی بین ترازنامه و صورت سود و زیان در نحوه نمایش وضعیت مالی کسب و کار و دوره زمانی‌ای است که این اطلاعات را گزارش می‌دهند. ترازنامه به‌طور خاص وضعیت مالی یک بنگاه اقتصادی را در یک نقطه زمانی خاص نمایش می‌دهد. این صورت مالی به‌عنوان یک «تصویر لحظه‌ای» از دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه عمل می‌کند و نشان‌دهنده وضعیت مالی در تاریخ مشخصی است. در ترازنامه، ستونی با عنوان تاریخ وجود دارد که مشخص می‌کند وضعیت مالی شرکت در چه زمانی ثبت شده است.

در مقابل، صورت سود و زیان گزارشی است که وضعیت مالی بنگاه اقتصادی را در یک دوره زمانی معین، معمولاً یک سال مالی یا یک دوره حسابداری، نمایش می‌دهد. این صورت مالی به‌طور کامل تمامی درآمدها، هزینه‌ها و سود یا زیان حاصل از فعالیت‌های شرکت را در طول دوره گزارش می‌کند. به عبارت دیگر، صورت سود و زیان تحلیلی از عملکرد مالی کسب‌وکار در یک بازه زمانی است، برخلاف ترازنامه که تنها وضعیت مالی را در یک لحظه خاص نشان می‌دهد.