سفته چیست؟ 

سفته یک سند مالی شبیه به چک و پول نقد است که به وسیله آن فردی (صادرکننده) متعهد می‌شود مبلغ مشخصی پول را به فرد دیگری (دریافت‌کننده) پرداخت کند. سفته یکی از ابزارهای تامین مالی و اعتباردهی در معاملات تجاری و غیرتجاری است و معمولاً در مواردی که افراد قصد دارند به یکدیگر اعتبار بدهند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

صرف نظر از اینکه آیا دریافت سفته به‌عنوان ضمانت کار صحیحی است یا خیر، احتمالا به‌عنوان یک کارمند یا کارگر در شرکت‌ها و واحدهای اقتصادی مختلف، با جنجال‌های مربوط به سفته آشنا هستید؛ این جنجال‌ها با در نظر نگرفتن قوانین مربوط به سفته به پا شده‌اند و بعضا مشکلاتی را برای کارفرما یا کارگران و کارمندان فراهم آورده‌اند.

سفته بانکی چه نوع سندی است؟

سفته بانکی سندی است که به موجب آن امضاء کننده متعهد می‌شود تا مبلغی را در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله کرد او بپردازد. علاوه بر امضا یا مهر متعهد باید مشخص کننده مبلغ تعهد شده، گیرنده وجه و تاریخ نیز باشد این سند اصولا توسط بانک‌ها صادر می‌شود و به‌طور خاص برای تامین مالی تجاری یا شخصی طراحی شده است. این نوع سفته معمولاً به‌عنوان ابزار اعتباردهی و ضمانت در معاملات استفاده می‌شود 

نکته مهم در مورد سفته این است که این سند تجاری بعد از مدت زمان طولانی که از وجود آن می‌گذرد، هنوز هم جایگاهی شبیه به چک پیدا نکرده و حتی قوانین مربوط به سفته، نسبت به قوانین چک برای بسیاری از مردم ناشناخته است. اگر می‌خواهید در مورد انواع چک بانکی و قوانین مربوط به آن، اطلاعات بیشتری داشته باشید به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله چک چیست را مطالعه کنید.

انواع سفته متناسب با کاربرد آن‌ها در امور مختلف

سفته به عنوان یک سند مالی و تجاری، انواع مختلفی از کاربردها را در حوزه‌های مختلف دارد. هرچند خود سفته یک نوع سند است و از نظر ظاهری تغییری نمی‌کند، اما کاربردهای آن می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه، مهم‌ترین کاربردهای سفته را بررسی می‌کنیم:

 -1پرداخت کالا در معاملات

توضیحات: یکی از رایج‌ترین کاربردهای سفته، استفاده از آن به‌عنوان وسیله‌ای برای پرداخت هزینه کالاها و خدمات در معاملات تجاری است. زمانی که یک شخص کالا یا خدماتی را خریداری می‌کند و به هر دلیلی قادر به پرداخت فوری نیست، می‌تواند سفته‌ای به تامین‌کننده کالا یا خدمات ارائه دهد تا در موعد معین، مبلغ را پرداخت کند.

 2- تضمین اجرای تعهدات

سفته به عنوان وسیله‌ای برای تضمین انجام تعهدات قراردادهای دو طرف مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، اگر یک شخصیت حقیقی یا حقوقی متعهد به انجام خدماتی باشد، طرف دیگر می‌تواند از وی درخواست کند تا سفته‌ای ارائه دهد که ضمانتی برای اجرای صحیح و به‌موقع تعهدات خواهد بود.

 -3تضمین پرداخت اقساط وام

در بسیاری از مواقع، بانک‌ها و مؤسسات مالی برای اعطای وام به افراد، به سفته به‌عنوان ضمانت نیاز دارند. در این حالت، تسهیل‌کننده یا وام‌گیرنده می‌تواند سفته‌ای برای تضمین پرداخت اقساط وام به بانک ارائه دهد. این کار به بانک اطمینان می‌دهد که در صورت عدم پرداخت اقساط، حق قانونیش محفوظ خواهد ماند.

4- استخدام و حسن انجام کار

در برخی موارد، کارفرمایان از کارمندان خود می‌خواهند که به‌عنوان بخشی از قرارداد استخدام، سفته‌ای به‌عنوان تضمین حسن انجام کار (همچون رعایت قوانین و سیاست‌های شرکت) ارائه دهند. در این صورت، در صورت بروز هرگونه تخلف از سوی کارمندان، کارفرما می‌تواند از طریق سفته اقدام به دریافت خسارت کند.

5- تضمین مطالبه دینی

سفته می‌تواند به عنوان ضمانت برای پرداخت دیون نیز مورد استفاده قرار گیرد. اگر فردی از فرد دیگری مبلغی را قرض گرفته باشد و برای تضمین بازپرداخت آن مبلغ، سفته‌ای صادر کند، در این صورت در صورت عدم پرداخت، فرد طلبکار می‌تواند از طریق مراجع قضایی برای وصول مبلغ سفته اقدام کند.

 به حسن انجام کار یا وظایف استفاده می‌شود. این نوع سفته بیشتر در هنگام استخدام از سوی شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی متداول است. در واقع، سفته ضمانت به کارفرما این اطمینان را می‌دهد که کارمند موظف به انجام مسئولیت‌های خود خواهد بود.

سفته ضمانت

کارفرما با دریافت سفته ضمانت، ریسک خسارت ناشی از عدم حسن انجام تعهدات کارمند را کاهش می‌دهد. به عبارتی، این سند شواهد قابل قبولی به‌عنوان تضمینی برای ریسک‌های احتمالی خواهد بود.

این سفته به کارجویان کمک می‌کند تا تعهدی مالی نسبت به شغل خود ابراز کنند و این امر ممکن است طرف کارفرما را در انتخاب فرد مناسب برای استخدام ترغیب کند.

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها بین سفته ضمانت و سفته معاملاتی، این است که در سفته ضمانت، مبلغ درج‌شده به‌عنوان هزینه، قرار نیست پرداخت شود. به همین دلیل، در بخش تاریخ سفته باید عبارت «سفته بابت حسن انجام کار» درج گردد. این عبارت نشان‌دهنده این است که هدف از صدور سفته فقط ضمانت انجام تعهدات است و نه پرداخت واقعی مبلغ.

سفته‌های ضمانت معمولاً برای مدت معینی اعتبار دارند و در صورتی که کارمند تعهدات خود را به درستی انجام دهد، این سفته پس از اتمام مدت اعتبار بازگردانده می‌شود.

قانون سفته ضمانت: نکات مهم که باید بدانید

سفته ضمانت به عنوان یک ابزار تضمینی در قراردادهای استخدام، شامل نکات و مواردی است که رعایت آن‌ها ضروری است. در ادامه به بررسی چند مسئله مهم قانونی در خصوص سفته ضمانت می‌پردازیم:

 -1نحوه درج تاریخ

در هنگام پر کردن سفته ضمانت، باید در بخش تاریخ، به‌دقت عبارت «سفته در ضمانت حسن انجام کار» نوشته شود. این عبارت نشان‌دهنده هدف اصلی صدور سفته است و کمک می‌کند تا از سوءتفاهمات جلوگیری شود.

 -2نحوه درج نام گیرنده

در قسمت مربوط به نام گیرنده، حتماً نام کارفرما یا شرکتی که کارمند در آن مشغول به کار شده است باید به صورت دقیق ذکر شود. این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا در صورت وجود هرگونه اختلاف، نام صحیح کارفرما می‌تواند به شفاف‌سازی مسائل کمک کند.

 -3نگهداری ته برگ سفته

بعد از تحویل سفته به کارفرما، توصیه می‌شود که ته برگ سفته را جدا کرده و نزد خود نگه‌دارید. این نکته بسیار مهم است، زیرا در صورت پایان قرارداد و در صورتی که کارفرما به هر دلیلی از بازگشت سفته‌های شما خودداری کند، می‌توانید با مراجعه به مراجع قانونی و ارائه ته برگ سفته، اقدام به پیگیری و وصول آن نمایید.

سفته ضمانت پول

سفته ضمانت پول در مواقعی است که انتقال پول تحت عنوان قرض و امانت صورت گرفته است. به‌عنوان مثال اگر شخص ثالثی ضامن میان بدهکار و طلبکار شود، می‌تواند از بدهکار سفته ضمانت پول بگیرد تا در صورت نیاز و عدم پرداخت بدهکار به گیرنده اصلی یعنی طلبکار تحویل دهد.

سفته در چه مواردی کاربرد دارد؟

سفته کاربردهای مختلفی دارد ولی به‌طورکلی، استفاده از آن در موارد زیر رایج است:

• برای پرداخت مبلغ بدهی در زمان و موعد مقرر که بین دو نفر رد و بدل می‌شود.
• به‌منظور ضمانت وام که توسط فرد وام‌گیرنده به بانک‌ها داده می‌شود.
• به‌منظور انجام تعهدات قراردادهای پیمانکاری و حسن انجام کار از پیمانکار گرفته می‌شود.
• سفته بانکی به‌عنوان یک سند تجاری و ضمانت کاربرد دارد؛ به همین دلیل اعتبار قراردادها را بیشتر می‌کند.

نحوه گرفتن سفته؛ چگونه سفته بگیریم؟

بسیاری از افراد درباره نحوه گرفتن سفته اطلاعاتی ندارند و با سوال «چگونه سفته بگیریم» مواجه می‌شوند. در پاسخ به این سوال باید گفت برای گرفتن سفته کافی است به شعب بانک ملی یا دکه‌های روزنامه‌فروشی در سراسر کشور مراجعه کنید و مبلغ سفته را بپردازید.

در سال‌های اخیر تلاش بر این بوده است تا از فروش سفته در دکه‌های روزنامه‌فروشی جلوگیری شود؛ زیرا در برخی از موارد با فروش سفته‌های تقلبی مشکلات فراوانی را ایجاد کرده بودند. با این اوصاف تا حد امکان سفته را از شعب بانک ملی تهیه کنید.

مدارک لازم برای گرفتن سفته از بانک

برای دریافت سفته به مدارک شناسایی خاصی نیاز ندارید؛ درواقع مدارک لازم برای دریافت سفته از بانک ملی یا دکه‌های روزنامه‌فروشی، فقط باید کارت ملی خود را ارائه دهید و سفته را تحویل بگیرید. هرکدام از سفته‌های صادرشده شماره پیگیری مخصوص به خود را داشته و حکم اوراق قرضه را دارند.

نحوه گرفتن سفته از بانک ملی

برای گرفتن سفته از بانک ملی کافیست به‌ترتیب زیر اقدام کنید:

• به یکی از شعب بانک ملی بروید
• کارت ملی و شناسنامه خود را به همراه داشته باشید
• کارمزد و هزینه سفته که کمتر از دیگر جاها مانند دکه‌ها است را پرداخت کنید
• و سفته‌های مورد نیازتان را تحویل بگیرید.
• مدارک لازم برای گرفتن سفته از بانک ملی
• برای گرفتن سفته بانک ملی تنها به کارت ملی نیاز دارید. محض اطمینان شناسنامه خود را نیز به‌همراه داشته باشید.

شرایط سفته دادن و مهم‌ترین نکات قانون سفته

بعد از آشنایی با نحوه گرفتن سفته، باید با شرایط سفته دادن نیز آشنا شوید تا مشکلات قانونی برای شما پیش نیاید. مهم‌ترین نکته در قانون سفته این است که مبلغ تعهد داده شده در سفته باید در تاریخ مشخص یا حتی عندالمطالبه پرداخت شود.

توجه داشته باشید که مبلغ ذکرشده در سفته فقط به کسی پرداخت می‌شود که سفته در وجه او صادر شده باشد. اگر بخش نام سفته خالی یا در وجه حامل ذکر شده باشد، مبلغ سفته به کسی تعلق می‌گیرد که سفته در دست او باشد.

در نحوه صدور سفته نیز باید یک‌سری موارد رعایت شود، تا سفته در مقام سند تجاری باقی بماند. در توضیحات حقوقی در مورد قانون سفته معمولا عنوان می‌شود که اگر نکات صحیح در صدور سفته رعایت نشود، سفته دیگر حکم یک سند تجاری را ندارد و فقط یک سند عادی در نظر گرفته خواهد شد.

در این صورت سایر مزایای اسناد تجاری شامل آن سفته نخواهد بود. در ادامه برای آشنایی با شرایط سفته دادن، به مراحل صحیح صدور یک سفته اشاره می کنیم.

1- نوشتن مبلغ؛ اولین اقدام در صدور سفته

اولین اقدام برای صدور سفته، نوشتن مبلغ سفته است. این مبلغ قطعا کمتر یا برابر با سقف سفته خواهد بود. مبلغ سفته باید به حروف نوشته شود تا از سواستفاده‌های احتمالی جلوگیری شود.

خوشبختانه سفته دارای سقف است و برای مثال یک سفته ۱۰ میلیون ریالی فقط همین اندازه تعهد مالی به همراه دارد. امکان درج مبلغ دلخواه مانند چک در سفته وجود ندارد و برای رسیدن به مبلغ دلخواه، باید به همان اندازه سفته تهیه کنید.

 -2درج تاریخ صدور سفته برای حفظ ارزش تجاری

طبق قانون اسناد تجاری و قانون سفته، تاریخ صدور سفته نیز باید در آن ذکر شود؛ در غیر این صورت سند ارزش تجاری نخواهد داشت. تاریخ موردنظر باید روز و ماه و سال را در بر داشته باشد و به حروف هم نوشته شود.

3- نوشتن نام گیرنده در سفته به‌عنوان طلبکار تعهد مالی

یکی دیگر از شرایط سفته دادن، نوشتن نام گیرنده در سند است. به عبارتی نام گیرنده که به‌عنوان طلبکار تعهد مورد‌نظر شناخته می‌شود، باید در سفته نوشته شود. اگر نامی در سفته ذکر نشود، هویت سفته در وجه حامل خواهد بود. برای امنیت بیشتر بهتر است حتما نامی در سفته نوشته شود.

4- درج تاریخ پرداخت؛ مهم‌ترین قانون سفته

تاریخ پرداخت سفته را می‌توان مهم‌ترین بخش از شرایط سفته دادن دانست. درصورتی‌که تاریخ پرداخت در سفته نوشته نشود، سفته در زمان حال قابل‌وصول و ادعا خواهد بود و شخص دارنده هر زمان می‌تواند برای دریافت مبلغ آن اقدام کند. بهتر است تاریخ پرداخت نیز شامل اعداد روز و ماه و سال (به عدد و حروف) باشد.

 -5امضا یا مهر صادرکننده سفته برای تضمین تعهد مالی

با درج مهر یا امضای صادرکننده سفته، تعهد وی در قبال این سند تجاری آغاز می‌شود. نکته مهم در مورد امضا یا مهر سفته این است که این مورد و همه مواردی که پیش‌تر گفتیم، باید توسط صادر‌کننده در سفته ذکر شود.

در میان این مقاله پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با قوانین مالیاتی، مقاله مربوط به مالیات بر درآمد مشاغل را از دست ندهید.

سقف سفته چقدر است؟

در هر برگ سفته اطلاعاتی در مورد سقف آن نوشته شده است؛ مثلا سفته تا سقف ۳۰۰.۰۰۰.۰۰۰ میلیون ریال. شما باید عددی معادل یا کمتر از آن را در برگه سفته بنویسید. حتما مبالغ را به حروف نیز بنویسید تا امکان خطا کمتر شود.

جدای از مبحث سفته، اگر صاحب یک کسب‌وکار یا واحد اقتصادی هستید، پیشنهاد می‌کنیم با استفاده از یک برنامه حسابداری، امور مالی مجموعه خود را مدیریت کنید. در نظر داشته باشید که قیمت برنامه حسابداری به بسته‌های انتخابی شما و امکانات برنامه بستگی دارد.

سامانه الکترونیکی سفته چیست؟

خزانه داری کل کشور، طراحی و پیاده‌سازی سامانه سفته و برات الکترونیکی را در چارچوب پروژه خزانه‌داری الکترونیک با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط و شبکه بانکی در دستور کار خود قرار داده است.

ارائه خدمات سریع و دقیق به مردم و قطع زنجیره‌های واسطه در ارائه اوراق مذکور، جلوگیری از وقوع جرایمی مانند جعل و سوءاستفاده‌های احتمالی از اوراق ذکرشده و اصالت و اعتباربخشی با امضای دیجیتال توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک‌های عامل، از جمله مزایای سفته و برات الکترونیکی عنوان شده است.  

سفته؛ سندی تجاری به‌عنوان ضمانت در قراردادهای مالی

در این مطلب با بررسی کاربردهای سفته، نحوه گرفتن سفته و شرایط دادن سفته، به سوال «سفته چیست« پاسخ دادیم. سفته یک سند تجاری است که معمولا به‌عنوان ضمانت در قراردادها به کار می‌ورد. هنگام سفته دادن، حتما نام گیرنده، مبلغ و تاریخ پرداخت آن را با عدد و حروف یادداشت کنید.